Kurban Bayramı, genel tatil günleri içerisinde ulusal bayram arasında sayılmaktadır. Bu nedenle Kurban Bayramı’nda birçok işçi çalışmamakta, tatil yapabilmektedir. Ancak bu genel tatil günlerinde birçok işçi de çalışmak zorunda kalabilmektedir. İşte bu dönemde çalışma yapan işçilerin ücretleri zamlı olarak ödenmek zorundadır. Aksi takdirde işçi bu sebeple iş akdini haklı sebeple feshetme imkânı kazanabileceği gibi açacağı dava yoluyla söz konusu eksik ödemeleri tahsil etme hakkı da söz konusudur.

Kurban Bayramı’nda Çalışan İşçilerin Ücretleri Nasıl Hesaplanır?

2429 s. “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun”a göre Kurban Bayramı genel tatil günüdür. 4857 s. İş Kanunu’nun 47. maddesine göre işçilere, genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yani Kurban Bayramı tatilindeki çalışma nedeniyle işçiye günlük ücretinin iki katı tutarda ödeme yapılır. Bu durumda örneğin günlük ücreti 1000 TL olan bir işçinin Kurban Bayramı’nda çalışması durumunda 1000+1000 TL tutarında bir ödeme alması gerekir. Özetle işçi toplamda iki günlük ücreti tutarında ücrete hak kazanmış olur. Önemle belirtmek gerekir ki işçi, Kurban Bayramı’nda 1 saat dahi çalışsa ücreti tam olarak ödenmelidir.

Yine belirtmek gerekir ki Arefe günü de işçinin saat 13.00 sonrası çalışması durumunda işçi ilave olarak yarım günlük ücrete daha hak kazanacaktır.

Kurban Bayramı’nda Geçen Çalışma Karşılığı Olan Ücretin, Sabit Ücret İçinde Sayılacağı Şeklinde Düzenleme Geçerli Olur Mu?

Bazı işverenler, iş sözleşmesine genel tatil ücretlerinin sabit ödenen ücretin içinde olacağı şeklinde düzenleme koymaktadır. Ancak bu düzenlemeler hukuken geçersizdir. Zira yukarıda belirtmiş olduğumuz üzere İş Kanunu’nun 47. maddesinde bu konuda nispi emredici nitelikte düzenleme yapılmış olup, işçi aleyhine olan bu şekildeki düzenlemenin geçerliliği yoktur (ancak işçi lehine olmak üzere bu ücretin işverence arttırılması söz konusu olabilir).

Yargıtay 9. HD.`nin konuya ilişkin vermiş olduğu kararda; “Bayram ve genel tatil ücretlerinin aylık sabit ücret içinde ödendiğinin kabulü mümkün olmamakla birlikte, iş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. ” şeklinde değerlendirme yapmıştır. Görüldüğü üzere Yargıtay da vermiş olduğu kararda genel tatil ücretlerinin sabit ücret içinde sayılacağı şeklindeki düzenlemelerin geçersiz olacağını açıkça belirtmiştir. (2011/42279 E., 2012/25869 K. sayılı ve 03.07.2012 tarihli kararı).

İdari İzinde Çalışan İşçiye Ek Bir Ödeme Yapılır Mı? 

İdari izinli sayılan günler, genel tatil günleri içerisinde yer almamakta olup, bu nedenle de idari izin günlerinde geçen çalışmalar nedeniyle ek bir ücret ödemesi kural olarak yapılmaz.  Şu hususu belirtmek gerekir ki İş Kanunu’ndaki hükümler genel olarak nispi emredici nitelik taşımaktadır. Yani işçi lehine olmak üzere farklı düzenleme yapılabilir. Bu doğrultuda iş sözleşmesinde idari izin günlerinde çalışma halinde de ek bir ödeme yapılacağı düzenlenmişse ya da işveren kendi inisiyatifi dâhilinde idari izin günlerinde çalışan işçilerine ek bir ödeme yapacağını duyurmuşsa ek bir ödeme yapılmasına engel bir durum söz konusu değildir.

Bayramda Çalışan İşçiye Ücret Verilmesi Yerine Denkleştirme veya Serbest Zaman uygulamasının Yapılması Mümkün Müdür? İşveren, Ücret Yerine İzin Uygulamasını Kullanabilir mi?

Bu sorunun cevabı maalesef ki hayır. Ulusal Bayram veya Genel Tatil günlerinde çalışmanın telafisi ancak ücret ödemesiyle mümkün olabilir. Yoksa başka bir gün çalışmama suretiyle telafisi mümkün değildir. İşveren, bayramda çalıştırdığı işçisine iki günlük ücreti ödemek zorundadır. Aksi halde işçi, haklı fesih ile iş sözleşmesini sonlandırabilir. Bu hususta işverenin, işçisini bayramda çalıştırıp bayramdan sonra başka bir gün için işçisine izin vermesi kanunen mümkün değildir.

İşçinin Kurban Bayramı’nda Geçen Çalışmaları Karşılığı Usulüne Uygun Ücret Ödemesi Yapılmazsa İşçi Haklı Fesih Yapabilir Mi?

Genel tatil ücreti de geniş anlamda ücretin içerisinde sayılmaktadır. 4857 s. İş Kanununun işçinin haklı fesih hakkını düzenleyen 24. maddesine göre; “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, ” işçinin iş akdini haklı sebeple derhal feshedebileceği açıkça düzenlenmiştir. Görüldüğü üzere işçi, Kurban Bayramı tatilinde geçen çalışmaları karşılığı ücreti usulüne uygun olarak ödenmezse iş akdini haklı sebeple feshedebilir. Bu husus yerleşik Yargıtay uygulaması ile de açıkça ortaya konulmuştur.

Ayrıca belirtmek gerekir ki söz konusu ödemenin yapılmadığından ya da eksik yapıldığından söz edebilmek için ilgili ücretin ödeme döneminin gelmiş olması gerekir. Yargıtay 9. H.D.`nin konuya ilişkin vermiş olduğu kararda; “Ücretin ödenmediğinden söz edebilmek için işçinin yasa ya da sözleşme ile belirlenen ücret ödenme döneminin gelmiş olması ve işçinin bu ücrete hak kazanması gerekir.” (2008/14546 E, 2010/193 K. ve 18.1.2010 tarihli kararı).

Yargıtay 7. H.D.`nin konuya ilişkin olarak vermiş olduğu kararda; “4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 üncü maddesinin (II) numaralı bendinin (e) alt bendinde sözü edilen ücret, geniş anlamda ücret olarak değerlendirilmelidir. İkramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil gibi alacakların ödenmemesi durumunda da işçinin haklı fesih imkanı bulunmaktadır.

İşçinin ücretinin işverenin içine düştüğü ödeme güçlüğü nedeniyle ödenememiş olmasının sonuca bir etkisi yoktur. İşçinin, ücretinin bir kısmını Yasanın 33 üncü maddesinde öngörülen ücret garanti fonundan alabilecek olması da işçinin fesih hakkını ortadan kaldırmaz.
…
Somut olayda; davacıların ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının ödenmemiş olduğu mahkemenin de kabulündedir. Ulusal bayram genel tatil ücreti alacağı geniş anlamda ücret alacağı mahiyetinde olup, davacıların feshi bu nedenle haklı fesihtir. Davacıların kıdem tazminatı taleplerinin kabulü gerekirken reddi hatalı olmuştur.” Denilmiştir (2014/4011 E., 2014/16242 K. sayılı ve 17.07.2014 tarihli kararı). Görüldüğü üzere genel tatil ücretinin ödenmemesi Yargıtay tarafından açıkça haklı fesih sebebi sayılmıştır ve işverenin ödeme güçlüğünün bulunmasının da bu duruma engel olma gibi bir niteliği bulunmamaktadır.

İş hukuku uyuşmazlıklarında avukatların rolü, müvekkillerini yasal olarak korumak ve haklarını savunmakla kalmaz, aynı zamanda anlaşmazlıkları etkin bir şekilde çözmelerine yardımcı olacak stratejiler geliştirmelerini sağlar. Bu süreçte avukatların tecrübesi ve uzmanlığı, uyuşmazlıkların adil ve hızlı bir şekilde çözülmesine katkı sağlar. İş hukuku alanında uzman olan Av. Meryem AYIK, danışanlarına hukuki destek sunar ve danışanlarının bu süreçte haklarını elde etmelerini sağlar.